Drielandenwandeling: 3 landen in 1 wandeling

Een drielandenwandeling waarbij je voet aan de grond zet in Duitsland, Nederland doorkruist en voet aan de grond zet in België? Dat kan alleen in Het Smalste Stukje Nederland. En bij het Drielandenpunt, natuurlijk, maar die telt niet mee. Ik ging de uitdaging aan om een route te ontwerpen die én leuk is om te wandelen én waarbij je Nederland van oost naar west volledig doorkruist. En dat is gelukt, vind ik zelf. Het is een stevige wandeling van 20 kilometer. Maar hé, dan kom je wel weer bij je startpunt uit en heb je in totaal Nederland zelfs tweemaal doorkruist. Is dat toch iets te ver, dan is een kortere variant met behulp van de internationale buslijn ook mogelijk.

De aanleiding voor een Drielandenwandeling
Vorig jaar liep ik al eens een andere “drielandenwandeling”. Een bijzonder leuk idee, natuurlijk, drie landen in één wandeling en een groot deel van die route was prachtig. Toch waren er ook enkele verbeterpunten. Een groot gedeelte van die route liep over een saai industrieterrein en vlak langs de snelweg. Bovendien zette ik uiteindelijk geen voet aan de grond in België, maar stopte de route aan de oever van de Maas. Toen al had ik me voorgenomen om te onderzoeken of een andere drielandenwandeling leuker zou zijn. Uitgangspunt 1 was écht voet aan de grond zetten in drie verschillende landen. Uitgangspunt 2 was om er ook een mooie wandeling met veel natuur van te maken. Zie hier mijn Drielandenwandeling “Puntje Pruuses, Beetje Belsj”.

De Drielandenwandeling gaat dwars door Het Smalste Stukje Nederland
Verwacht nou niet meteen dat je 20 kilometer lang door de natuur loopt. Dat is hier helaas niet mogelijk. Het is hier Het Smalste Stukje Nederland, waar alles doorheen geperst moet worden: scheepvaart, autoverkeer en spoorlijnen. Je ontkomt er dus niet aan die transportwegen over te steken. Toch wandel je daartussen vaak door erg rustige en prachtige natuur zoals het RivierPark MaasVallei, natuurgebied ’t Hout en langs de opnieuw ingerichte Vloedgraaf. Ook kom je langs oude landelijke dorpjes en loop je langs bijzondere

bezienswaardigheden zoals een 1000 jaar oude basiliek en een kasteel. Ja, afwisselend is het zeker. Je krijgt als het ware een dwarsdoorsnede van Nederland.

En een industriegebied? Nee, die weten we met deze Drielandenwandeling te vermijden. Op een plaatselijke benzinepomp na.



Het begin van de Drielandenwandeling: Jacobspad van Maaseik naar Susteren
We beginnen aan de grens bij Maaseik. We starten daar op een kleine parking nog net in Nederland. Je zou België alvast kunnen aantikken, het ligt maar honderd meter verder. Toch doen we dat niet. België aanraken behouden we voor het laatste moment op de terugweg, de climax van deze Drielandenwandeling. Nee, we starten op dit punt met de route richting Susteren en wandelen door het rustige natuurgebied De Rug in het Maasdal. Dit pad is onderdeel van de law van RivierPark MaasVallei, de wandelroute van het jaar van de Benelux. Je kunt hier al een grote kudde konikpaarden tegenkomen, al zitten ze ook heel vaak aan de andere kant van de brug, waar je de wandeling eindigt. Als je gelukt hebt zie je de kudde dus tweemaal. Als je pech hebt helemaal niet.

De Maasvallei, start van de Drielandenwandeling
Het eerste deel van de Drielandenwandeling brengt je lekker snel richting Duitse grens en volgt daarbij grotendeels de pelgrimsroute van het Jacobspad tussen Maaseik en Susteren. Onderweg kom je langs de oude dorpen Roosteren, Oud-Roosteren en Dieteren. Het Jacobspad staat niet bekend als de meest natuurminnende route. We lopen hier dan ook grote delen door de bebouwde kom van de dorpen. Maar dat is geen straf. Het zijn stuk voor stuk oude dorpskernen en veelal gezellig landelijk.

De kerk en kapel in Roosteren
Onderweg kom je een tweetal kerkgebouwen tegen. In Roosteren een Waterstaatskerk uit 1843. Vlakbij de kerk kom je ook nog langs de Sint-Antoniuskapel uit 1932, een kapel en transformatorhuisje in één. Een wat curieus gezicht: een kapel met stalen deuren aan de zijkant met de tekst “levensgevaarlyke hooge spanning”.

De grote transportaders A2 en Julinanakanaal
Ik had het al vermeld, een Drielandenwandeling ontkomt er niet aan de twee grote transportaders in Het Smalste Stukje Nederland te passeren. Dit zijn het Julianakanaal en de snelweg. We passeren ze hier wel op een handig punt, namelijk waar ze heel dicht bij elkaar liggen. Eén brug leidt je over beide tegelijk. Het Julianakanaal is nog best leuk om langs te wandelen, trouwens. Op de terugweg doen we dat ook een klein stukje. Iets verder naar het zuiden heb je langs het Julianakanaal zelfs één van de leukste wandelingen in Zuid-Limburg.

Dieteren
Even verderop kom je in Dieteren ook een markante kerk tegen, de Sint-Stephanuskerk. Gebouwd in 1940, dus niet zo heel erg oud. Wel met een heel bijzondere koperen torenspits. De kerk had het zwaar te verduren tijdens de gevechten aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. De koperen spits van de toen gloednieuwe kerk was volledig verwoest en is uiteindelijk pas in 1957 herplaatst. Ook de rest van Dieteren was verwoest: er waren slechts twee huizen die nog bewoonbaar waren na de oorlog. Bijzondere foto’s uit die tijd vind je op de website van Deetere (dialect voor Dieteren).

Tweede deel van de Drielandenwandeling: van Susteren naar Susteren via Duitsland
Na Dieteren kom je uit in bedevaartsoord Susteren. Vanuit Susteren maken we een lusje waarbij we net een stukje Duitse grond betreden. Nog voor je daadwerkelijk bij de grens bent kun je een kleine en onopvallende steen zien die je de weg naar Berlijn wijst. Ja, je zult weten dat je bijna in Duitsland bent. “Berlijn” is wel op zijn Nederlands gespeld, trouwens. Een paar stappen verder en je komt bij een grenssteen aan. Je bent nu echt in Duitsland. Het is niet veel, wat je hier in Duitsland wandelt. Een paar honderd meter slechts. Maar het is wel een van de meest markante stukjes Duitsland. Het is namelijk het meest westelijke puntje van de hele Bondsrepubliek. Meer naar het westen dan hier, kun je niet. Als je in Duitsland wilt blijven dan.

Het meest westelijke puntje van Duitsland: Westzipfel punkt
Het exacte punt is mooi weergegeven met een grote rode paal. Precies op de grens is een bankje gemaakt, waarbij je met je billen in Nederland en met je voeten in Duitsland kunt zitten. Het puntje ligt bovendien precies boven het midden van een beek. Dat is de Rode Beek, die ontspringt op de Brunssummerheide en hier de landsgrens vormt. Het stukje Duitsland hier, Selfkant genaamd, is sowieso bijzonder. In de eerste plaats omdat het een soort schiereilandje is in Nederland. De grens van Selfkant met Nederland is 27 kilometer; de verbinding met Duitsland zelf slechts 8 kilometer. Selfkant was daarnaast ook nog eens lange tijd van Nederland. Aan het eind van de oorlog wilde Nederland zeer grote delen van Duitsland als compensatie voor de geleden schade. Maar Nederland kreeg uiteindelijk slechts weinig grondgebied toegewezen, waaronder Selfkant. In 1963 heeft Nederland het zelfs weer teruggegeven aan Duitsland. In ruil voor 280 miljoen Duitse Mark, dat dan weer wel. Gelukkig maar voor onze Drielandenwandeling, anders zou deze een stuk langer zijn.

Natuurgebied ’t Hout en de Vloedgraaf
Vrijwel direct na het Westzipfel punkt steken we de beek over en komen terug in Nederland. Nu begint een van de mooiste delen van de wandeling als het aankomt op de natuurbeleving. Het gebied hier heet ’t Hout en bestaat voor een groot deel uit loofbos. Hier en daar een akker tussendoor. Het bos wordt geflankeerd door de Rode Beek en de Vloedgraaf, een gegraven aftakking van de Geleenbeek die we later nogmaals zullen tegenkomen. Bij het verlaten van het bos loop je nog langs een mooi gelegen kapel te midden van drie Lindebomen. De “Kapel aan het Hout” is gebouwd in 1933 in opdracht van Jos Denis. Denis was zaadhandelaar uit Susteren bij wie een kwaal aan zijn benen verdween na een bezoek aan Lourdes. De kapel is dan ook ter ere van Onze Lieve Vrouw van Lourdes.

De basiliek van Susteren
Loop je Susteren weer in, dan passeer je nog een kleine maar sympathieke beeldentuin. Beeldentuin Suëstra ontstond aanvankelijk als een particulier initiatief uit 2003 om elk jaar één kunstwerk aan te schaffen. Het initiatief heeft tien jaar geduurd en is daarna overgedragen aan de gemeente. Het is nu een rustige ontmoetingsplek in de openbare ruimte met dus een tiental kunstwerken. Mooi plekje ook om even uit te rusten.

Als je onder de indruk was van de twee kerken aan het begin van de wandeling, dan zul je even voorbij de beeldentuin steil achterover slaan. Hier loop je namelijk langs de Sint-Amelbergabasiliek. Een indrukwekkende romaanse basiliek en bedevaartskerk waarin de heilige Amelberga van Susteren begraven is die leefde rond 900.

De kerk is één van de oudste kerken van Nederland, gebouwd rond 1060, en is bijzonder goed behouden gebleven zonder aan- of herbouw. In de kerk liggen diverse zeer oude schatten zoals een doodskist uit 700 en een evangelieboek van 1000 jaar oud. Op afspraak is de kerk en de schatkamer te bezoeken.

Derde deel van de Drielandenwandeling: Van Susteren naar Maaseik
Na Susteren beginnen we aan de terugweg richting Maaseik, het laatste deel van Drielandenwandeling. We zullen onder andere de al eerder ontmoete Vloedgraad tegenkomen, steken de snelweg en het Julianakanaal weer over en lopen door het landelijke Roosteren. We eindigen terug in het RivierPark Maasvallei waar we, eindelijk, voet op Belgische grond kunnen zetten.

Meanderende Vloedgraaf
Eén van de geheimpjes van deze Drielandenwandeling is het pad langs de Vloedgraaf tussen Susteren en Maaseik. De Vloedgraaf is een zijtak van de Geleenbeek en ooit gegraven om de landbouwgronden wat droger te krijgen. In 2008 heeft het Waterschap de “beek” hier echter opnieuw ingericht en laten slingeren en nu is het een klein, maar verrassend wandelgebiedje tussen akkerlanden. Van de nabijgelegen industrie en snelweg heb je nauwelijks last. En lopen runderen en in het voorjaar staat het er vol met bloemen.

Kasteel van Roosteren
Na de Vloedgraaf volgt even een wat saaier gedeelte van de Drielandenwandeling langs de doorgaande weg en weer de brug over de A2 en het Julianakanaal. Maar dat wordt snel goedgemaakt door het rustieke en dorpse Roosteren. Langs een aantal oude boerderijen passeer je het kasteel Roosterborch. Op deze plek stond al een kasteel in de 15e eeuw, maar het huidige gebouw komt uit 1880. Het staat trouwens te koop. Voor een slordige €5.600.000 is het van jou. Dan heb je wel 1000 m2 woonoppervlak, 20 kamers en een tuintje van 3,5ha.

Nog een kapel in Roosteren: Mariakapel
We lopen weer langs een kapel, een vrij grote dit keer. Het is de Mariakapel die gebouwd is in 1946 na een gelofte van de buurt om een kapel op te richten als ze ongeschonden door de oorlog kwamen. In de kapel ligt een handschrift dat kleurrijk vertelt over de laatste periode in de oorlog, toen Roosteren vier maanden lang frontgebied was. Het gedeelte van Roosteren ten westen van het Julianakanaal was in handen van de geallieerden, ten oosten konden de Duitsers hergroeperen. Het zeer lezenswaardige handschrift kun je trouwen ook op internet vinden.

Het laatste deel: langs de grensmaas en de brug bij Maaseik
Nog wat verder en we komen uit op een dijk bij de Maas die hier misschien wel op haar mooist is. Het is hier de grensmaas en aan de overkant ligt België. Dit deel van de Maas wordt ook wel grindmaas genoemd, omdat de bedding vooral uit grind bestaat. Even verder stroomafwaarts, zo ongeveer bij Roermond, gaat de grindmaas over in de zandmaas. Er is de afgelopen eeuw heel erg veel grind gewonnen in de regio, wat heeft geleid tot diepe grindgaten. Wil je daar meer over weten, dan is de grindgatenroute bij Heel erg interessant.

In de verte zien we de markante en slanke kerktoren van Maaseik. Nog heel even verder en we komen bij de brug over de grensmaas. Natuurlijk steken we die even over en jawel: je hebt voet gezet in België. Je hebt Het Smalste Stukje Nederland tweemaal doorkruist en drie landen aangeraakt. Wil je bewijs van de grens? Grenspaaltjes tref je aan Belgische zijde onderaan de brug en aan Nederlandse kant langs de weg.



Praktische informatie over de Drielandenwandeling: “Puntje Pruuses, Beetje Belsj”
Lengte is 20 kilometer
De start/finish van deze route is de parking aan de Maaseikerweg vlak voor de Pater Sangersbrug/grensovergang
Desgewenst in te korten tot 13 km door het eerste deel de bus te nemen van Maaseik naar Susteren.

Zie hier de routebeschrijving op Bestemming Buitenlucht voor de details.